Word vandaag nog lid van Zorgondersteuning vzw. Meer info

12 mrt Integraal Capaciteitsmanagement – artikel 9

Geplaatst op 13:37h in Artikels door
0 Likes

Wat weet je over Integraal Capaciteitsmanagement?

In deze reeks artikelen stelt Gwen Roosemont een aantal vragen met als doel het denken binnen zorgorganisaties te prikkelen met betrekking tot Integraal Capaciteitsmanagement.

VRAAG :

Wat is de capaciteitsdriehoek ?

Goed capaciteitsmanagement is de sleutel tot een goede kwaliteit van zorg. Het inrichten van goed capaciteitsmanagement begint met het begrijpen van de belangrijkste capaciteitsconcepten.

Eén zo’n concept is de capaciteitsdriehoek. De capaciteitsdriehoek geeft de onderlinge afhankelijkheden aan tussen capaciteit, variabiliteit en een derde variabele. Bijvoorbeeld: capaciteit, variabiliteit en de tijdige toegang tot zorg, of capaciteit, variabiliteit en de weigeringskans. Er zijn dus meerdere varianten mogelijk van de capaciteitsdriehoek, afhankelijk van de gekozen derde variabele.

Ik gebruik de capaciteitsdriehoek vaak in trainingen om de belangrijke afhankelijkheden tussen capaciteit, variabiliteit en andere variabelen duidelijk uit te leggen.

Ik zal het gebruiksgemak van de capaciteitsdriehoek laten zien aan de hand van een aantal vragen/voorbeelden:

(de juiste antwoorden kan u onderaan het artikel terugvinden)

 

1. Wat gebeurt er met de weigeringskans in een situatie waarin de variabiliteit toeneemt en de hoeveelheid capaciteit gelijk blijft ?

Bijvoorbeeld: als de variabiliteit in het aantal patiënten per dag toeneemt en het aantal bedden op de afdeling gelijk blijft, wat gebeurt er dan met de weigeringskans –> blijft deze gelijk, stijgt deze, daalt deze ?

  • Weigeringskans is de kans (meestal gemeten in een percentage) dat de beschikbare capaciteit onvoldoende is voor de vraag (de benodigde capaciteit). Dit wordt vaak ook de kans op een tekort genoemd.

2. Wat gebeurt er met de weigeringskans in een situatie waarin de variabiliteit gelijk blijft en de hoeveelheid capaciteit afneemt ?

Bijvoorbeeld: als de variabiliteit in het aantal patiënten per dag gelijk blijft en het aantal bedden op de afdeling wordt verminderd, wat gebeurt er dan met de weigeringskans –> blijft deze gelijk, stijgt deze, daalt deze ?

3. Hebben we meer capaciteit, minder capaciteit of evenveel capaciteit nodig in een situatie waarin de variabiliteit gelijk blijft, maar we een hogere weigeringskans toestaan ?

Bijvoorbeeld: als de variabiliteit in het aantal patiënten per dag gelijk blijft en we staan toe dat een groter aantal patiënten de toegang tot de afdeling wordt geweigerd (vanwege een gebrek aan vrije bedden), hebben we dan meer beddencapaciteit, minder beddencapaciteit of evenveel beddencapaciteit nodig ?

4. Wat moeten we doen met variabiliteit (verminderen, verhogen, gelijk houden) als we de weigeringskans willen verminderen met dezelfde hoeveelheid capaciteit ?

Bijvoorbeeld: we willen het aantal patiënten dat de toegang tot de afdeling wordt geweigerd verminderen (vanwege een gebrek aan vrije bedden), zonder het huidige beddenniveau te veranderen (=aantal bedden blijft gelijk). Wat moeten we doen met de variabiliteit van de dagelijkse patiëntenaantallen ? Verminderen, verhogen of gelijk houden ?

5. Wat gebeurt er met de kans op uitloop als we de variabiliteit in operatietijden verminderen (van de geplande operaties) en we de totale OK-bloktijd gelijk houden ?

(overwerk = de tijd dat de operatie nog bezig is na de eindtijd van het OK-blok ; kans op uitloop = de kans dat we na de eindtijd van het OK-blok nog aan het opereren zijn)

6. Wat gebeurt er met de wachtlijst (aantal patiënten dat wacht op een MRI-scan), als de variabiliteit in het aantal patiënten dat dagelijks binnenkomt toeneemt en de MRI-capaciteit gelijk blijft (en gelijk is aan het gemiddelde aantal patiënten dat binnenkomt) ?

(als u niet zeker weet wat u op deze vraag moet antwoorden, kunt u een van mijn eerdere artikelen “Wat is het effect van de variabiliteit in vraag en aanbod op de wachtlijstontwikkeling ?” opnieuw lezen).

De capaciteitsdriehoek is een eenvoudige manier om deze afhankelijkheden uit te leggen en te visualiseren. Je kunt een capaciteitsdriehoek maken om veel relaties uit te leggen: bedbezetting, personeelsbezetting, OK-blokbezetting, MRI-blokbezetting, wachtlijsten, overuren en uitloop, weigeringskans, enzovoort.

 

Overzicht van de antwoorden op bovenstaande vragen:

Om over na te denken…

In deze reeks artikelen willen we niet zomaar antwoorden geven. We willen het denken prikkelen door vragen te stellen die helpen om het antwoord zelf op te sporen…

Dus, laten we starten…

  • Kunt u uitleggen wat de capaciteitsdriehoek is ?
  • Kunt u een capaciteitsdriehoek maken die van toepassing is voor uw afdeling ?
  • Welke vragen zou u kunnen stellen op basis van die capaciteitsdriehoek ?
  • Kunt u nog andere voorbeelden van capaciteitsdriehoeken bedenken ?

‘Wat weet je over Integraal Capaciteitsmanagement?’ wilt het denken prikkelen via het stellen van een aantal vragen (zowel gemakkelijke, als meer complexe vragen komen aan bod in deze reeks).

De vragen zijn gebaseerd op real-life voorbeelden die ik in ziekenhuizen tegenkom.

Integraal Capaciteitsmanagement/Patient Flow Management ontwikkelt zich steeds meer als een apart en dynamisch vakgebied. Indien u hierover meer kennis wilt opdoen dan nodig ik u uit om de opleiding Capaciteitsexpert in Zorg en Welzijn te volgen. Meer info hierover kan u vinden via https://zorgondersteuning.be/integraal-capaciteitsmanagement/ .

Voor vragen, discussies, of opmerkingen mag u mij ook steeds persoonlijk contacteren via gwen@roosemont.com

Lees hier de andere artikelen: