De sector van zorg- en welzijn staat voor nooit eerder geziene uitdagingen. Denk maar aan het aantal nieuwe innovaties die klaarstaan om te vermarkten, tegelijk de noodzaak om kostenbewuster om te springen met de schaars beschikbare middelen, de vele aanpassingen van wet- en regelgeving en de nijpende personeelstekorten. Dit alles maakt de druk op organisaties groot en de transitie die nodig is dwingt tot hen het maken van keuzes. Kortom verandering is een constante, maar hoe kunnen we daar nu best mee omgaan?

In het boek ‘Ter Observatie’ neemt dr. Kjeld Aij ons mee in de ziekenhuiswereld. Hij toont ons die wereld aan de hand van 44 hands-on voorbeelden recht uit de zorgpraktijk. Ze maken concreet dat er vele grote, maar ook vele kleine beslissingen dienen genomen te worden, beslissingen die ook niet steeds lang op zich kunnen of hoeven te laten wachten. Maar, hoe zorg je nu dat je zelf en je organisatie in deze huidige moeilijke tijden de best mogelijke beslissingen neemt? Wat maakt dat de ene organisatie zich wel, de andere zich nauwelijks of niet, aanpast aan die sterk veranderende context. De casussen die aan bod komen worden mooi beschreven aan de hand van verschillende lean principes, maar steeds ook met oog voor de patient, de medewerkers en met focus op de primaire zorgprocessen. Elk van de bondige en bevattelijke casussen haalt een knelpunt of een oplossing aan over een werkelijk ervaren probleem. De lezer krijgt geen pasklaar antwoord voorgeschoteld, maar wordt uitgedaagd hierover mee na te denken.

Voor éénieder die verandering moet waarmaken en deze succesvol wil faciliteren weerhouden we enkele kernboodschappen. Zorg ervoor dat de mensen ‘op de vloer’ mee zijn in het verhaal, dat ze weten waar de organisatie naartoe wil en hoe denkt daar te raken, en dat ze in dat traject sterk betrokken zijn en blijven. Blijf daarvoor goed in gesprek, leg uit waarom de verandering gewenst is. Vraag waar en hoe zij mogelijkheden tot aanpassingen zin, en stel je als leidinggevende daarvoor open. Uiteindelijk zijn het ook zij die er vervolgens mee aan de slag moeten. Moedig hen aan om mee de handen uit de mouwen te steken, om over te gaan tot actie. Geef vertrouwen. Werk van onderuit en leg verandering niet gedwongen op van bovenuit. Tot slot, beschouw je stakeholders niet als concurrenten, maar als opportuniteiten tot (nog betere) samenwerking.

De uit de praktijk gegrepen herkenbare voorbeelden maken heel tastbaar hoe belangrijk ‘walk the talk’ is. Verandering breng je niet teweeg vanuit de ivoren beleidstoren of vanachter een bureau, wel door in goede verbinding te staan met de mensen in de praktijk, door te focussen op samenwerking tussen partijen. Het boek is geen leidraad of blauwdruk die je garantie geeft dat elk veranderingsproces zal slagen. Neen, het geeft daarentegen wel een nuchtere kijk dat verandering ook in kleine dingen schuilgaat en ook kan geïnitieerd worden door het implementeren van eenvoudige ingrepen.

Het lezen waard!

Referentie

‘Ter Observatie: grip op de zorg in 44 praktijkverhalen’. Kjeld Aij. ISBN 9789047014867. Uitgeverij, Business Contact.

Hans Crampe & Prof. dr. Dominique Vandijck